پمپ هیدرولیک چیست؟ + بررسی انواع مختلف و قیمت

پمپ هیدرولیک برای انتقال روغن بین دو نقطه از یک سیستم هیدرولیک استفاده می‌شود. همچنین در یک سیستم هیدرولیک صنعتی مثل پاورپک، به عنوان قطعه اصلی سیستم، برای رساندن روغن به قطعات مختلف مثل شیر برقی هیدرولیک و جک هیدرولیک به کار می‌رود.

به بیان علمی، پمپ هیدرولیک یک منبع انرژی است که نیروی مکانیکی را به نیروی هیدرولیکی (انرژی هیدرواستاتیک مانند جریان، فشار و …) تبدیل می‌کند. پمپ هیدرولیک می‌تواند به صورت مستمر یا غیر مستمر جریان روغن را از یک نقطه به نقطه دیگر برساند.

وظیفه پمپ هیدرولیک و یک باور غلط

یک باور غلط درباره پمپ‌های هیدرولیک این است که پمپ های هیدرولیک تولید فشار می‌کنند، اما به هیچ عنوان اینطور نیست !!!

به نقل از مقاله Does a Hydraulic Pump Create Pressure در وبسایت 

Think of a garden hose: there is no significant pressure within the hose until the flow is restricted (perhaps by placing your thumb over the opening or attaching it to a sprinkler system). If there is a lack of pressure when the hose has been attached to a sprinkler, it can usually be traced back to a split in the hose or a leak where the hose connects to the spigot — both of which reduce the amount of fluid flow through the hose. Again, it is the resistance that creates pressure.

وظیفه یک پمپ هیدرولیک فقط و فقط تولید دبی و انتقال روغن است. در واقع تولید فشار در طراحی پاورپک هیدرولیک، به وسیله مقاومت هایی که در سر راه روغن قرار می‌گیرد اتفاق میوفتد. شما یک شیلنگ آب را در نظر بگیرید که شیر آب را تا انتها باز کرده اید، فشار آب زمانی زیاد می‌شود که احتمالا انگشت شصت خود را بر روی شیلنگ می‌گذارید و برای مسیر آب یک محدودیت (مقاومت) ایجاد می‌کنید. در سیستم‌های هیدرولیک، این فشار توسط شیرهایی مثل فشارشکن کنترل و توسط پمپ تحمل می‌شود. بنابراین وقتی می‌گوییم فشار یک پمپ هیدرولیک تا 200 بار است یعنی این پمپ تا 200 بار فشار را می‌تواند تحمل کند.

انواع پمپ هیدرولیک

پمپ های هیدرولیک به 2 دسته اصلی جا‌به‌جایی مثبت و جابه‌جایی غیر مثبت تقسیم می‌شوند که هرکدام انواع مختلفی دارند. از آنجایی که ما در صنعت کارخانه‌ای و موبایل هیدرولیک با پمپ های جابه‌جایی مثبت سر و کار داریم، در ادامه به انواع آن می‌پردازیم:

1- پمپ هیدرولیک دنده ای:

پمپ هیدرولیک دنده ای از رایج‌ترین و پرمصرف ترین پمپ ها در صنعت ایران است. این پمپ به دلیل قیمت مناسب در کنار پشتیبانی از رنج وسیعی از دبی روغن و همچنین تحمل فشار مناسب (250 بار)، محبوبیت و توجیه اقتصادی بالایی برای خرید دارد.

مشخصات فنی مدل دنده ای را به طور خلاصه در تصویر زیر می‌بینید:

مشخصات فنی پمپ هیدرولیک دنده ای:

• تحمل فشار: تا 250 بار
• تحمل دما: تا 90 درجه سانتی‌گراد
• رنج دبی: از 0.5 الی 110 لیتر بر دقیقه (1500 دور)
• رنج دوران: از 600 الی 3000 دور بر دقیقه
• قیمت: ارزان
• وضعیت تعمیر: غیر قابل تعمیر
• صدا: زیاد

برترین برندهای پمپ هیدرولیک دنده ای:

1. پمپ روکت (ساخت اسپانیا)
2. پمپ ZBF (ساخت چین)
3. پمپ REXROTH (ساخت آلمان)
4. پمپ PARKER (آمریکا)
5. پمپ آرافن (ساخت ایران)

2- پمپ هیدرولیک کارتریجی – تیغه‌ای:

پمپ هیدرولیک کارتریجی یا تیغه ای که به دلیل استحکام و دوام بالا به پمپ های دائم کار هیدرولیک در بین صنعتگران معروف هستند، معمولا توانایی تحمل فشار تا 300 بار را دارند. این مدل به دلیل قابلیت تعمیر شوندگی یکی از گزینه های مناسب برای ماشین های صنعتی می‌باشد.

مشخصات فنی پمپ هیدرولیک کارتریجی:

• تحمل فشار: تا 300 بار
• تحمل دما: تا 90 درجه سانتی‌گراد
• رنج دبی: از 14 الی 150 لیتر بر دقیقه (1500 دور)
• رنج دوران: از 600 الی 3000 دور بر دقیقه
• قیمت: متوسط
• وضعیت تعمیر: قابل تعمیر
• صدا: کم

برترین برندهای پمپ هیدرولیک کارتریجی:

1. پمپ VICKERS (ساخت انگلیس)
2. پمپ VELJAN (ساخت هند)
3. پمپ DENISON (ساخت آمریکا)
4. پمپ صنایع مشهد (ساخت ایران)

پمپ هیدرولیک پیستونی:

هرکجا که نیاز به فشار و قدرت بالا دارید باید از پمپ هیدرولیک پیستونی استفاده کنید. این پمپ ها به توانایی تحمل فشارهای بالا (بعضا تا 1000 بار) در صنعت هیدرولیک معروف هستند. اما توجه کنید که قیمت آن ها نیز بسیار بالا است.

مشخصات فنی پمپ هیدرولیک پیستونی:

• تحمل فشار: تا 1000 بار
• تحمل دما: تا 90 درجه سانتی‌گراد
• رنج دبی: از 4 الی 500 لیتر بر دقیقه (1500 دور)
• رنج دوران: از 690 الی 3000 دور بر دقیقه
• قیمت: بالا
• وضعیت تعمیر: قابل تعمیر
• صدا: متوسط

برترین برندهای پمپ هیدرولیک پیستونی:

1. برند REXROTH (ساخت آلمان)
2. برند PARKER (ساخت آمریکا)
3. برند yuken (ساخت ژاپن)
4. برند TOZ (ساخت ایران)

جدول مقایسه انواع پمپ هیدرولیک

با استفاده از جدول زیر به راحتی می‌توانید مدل های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید:

نوع پمپ	حداکثر فشار کاری (بار)	حداکثر تحمل دما (سانتی‌گراد)	رنج دبی (L/min)	رنج دوران (RPM)	قیمت	وضعیت تعمیر	صدا	عکس
دنده ای	250	90	0.5 الی 110	600 الی 3000	ارزان	غیر قابل تعمیر✘	زیاد
کارتریجی	300	90	14 الی 150	600 الی 3000	وسط	قابل تعمیر✅	کم
پیستونی	1000	90	4 الی 500	600 الی 3000	زیاد	قابل تعمیر✅	متوسط

آموزش خرید پمپ هیدرولیک

اگر میخواهید یک پمپ هیدرولیک خریداری کنید، ابتدا باید مشخص کنید که سیستم هیدرولیک شما حداکثر چند بار فشار تولید می‌کند چون پمپ باید بتواند روغن را در فشار مورد نیاز شما به نقاط دیگر منتقل کند.
مورد بعدی مقدار روغنی هست که شما نیاز دارید. هر چه پمپ بزرگتر باشد روغن بیشتری را در واحد زمان منتقل می‌کند.

به طور کلی برای خرید پمپ هیدرولیک مناسب طبق مراحل زیر عمل کنید یا به صفحه آموزش انتخاب پمپ هیدرولیک مراجعه کنید:

1. محاسبه فشار مورد نیاز: فشار رابطه مستقیمی با نیروی مورد نیاز شما در یک سیستم هیدرولیک دارد یعنی هرچه قدرت بیشتری بخواهید باید سیستم هیدرولیک شما فشار بیشتری داشته باشد و طبق گفته های بالا، فشار بالاتر نیاز به پمپ های قوی‌تر مثل پمپ پیستونی دارد. پس در قدم اول فشار مورد نیاز خود را مشخص کنید.
2. محاسبه دبی پمپ: دبی – حجم عبوری روغن بر واحد زمان – نیز پارامتر بسیار مهم بعدی است چرا که رابطه آن با سرعت سیستم شما به صورت خطی است، یعنی هرچه دبی بالاتر باشد سرعت نیز بالاتر است. مراقب باشید که هرچه سرعت بالاتری بخواهید باید پمپ هیدرولیک بزرگتری خریداری کنید که باعث افزایش هزینه شما می‌شود. برای محاسبه دبی مورد نظر به صفحه محاسبات هیدرولیک مراجعه کنید.
3. تعیین مدل پمپ هیدرولیک: حال می‌توانید از بین 3 مدل نام برده شده در بالا یکی را انتخاب کنید. مثلا اگر فشار خیلی بالا دارید باید پمپ پیستونی را انتخاب کنید، اگر پمپ شما به صورت دائم کار می‌کند باید مدل کارتریجی را انتخاب کنید. یا اگر در یک دستگاه با کارکرد سبک است، می‌توانید با هزینه بسیار پایین پمپ دنده‌ای را خریداری کنید.

تعمیر پمپ هیدرولیک:

برای تعمیر پمپ هیدرولیک ابتدا باید ببینید که نوع پمپ شما چیست؟

همانطور که در بالاتر گفته شد برخی از پمپ ها غیر قابل تعمیر هستند. (دنده ای)

اما در مدل‌های کارتریجی یا تیغه ای و پمپ های پیستونی می‌توان با تعویض برخی از قطعات، آن‌ها را تعمیر کرد. به طور کلی تعمیر پمپ هیدرولیک به معنای واقعی کلمه ممکن نیست و اکثرا تعویض قطعات داخلی مثل سیل کیت ها انجام می‌شود.

قیمت پمپ هیدرولیک

قیمت پمپ‌های هیدرولیک رنج بسیار گسترده ای دارند که از 2.5 میلیون تومان تا 700 میلیون تومان متغیر است. شاید برای شما سوال باشد که دلیل این رنج گسترده چیست؟ در ادامه به مهم‌ترین عوامل تعیین قیمت یک پمپ هیدرولیک می‌پردازیم:

• تحمل فشار پمپ: برای تحمل فشارهای بالاتر، باید از متریال مقاوم تری برای ساخت پمپ استفاده کرد. بنابراین هرچه فشار کاری شما بالاتر باشد، پمپ نیز گران تر است.
• دبی پمپ: برای افزایش دبی یک پمپ، نیاز است که سیلندر و بدنه آن نیز بزرگتر باشد که باعث استفاده بیشتر از مواد اولیه و بالا رفتن قیمت پمپ هیدرولیک می‌شود.
• نوع پمپ: عامل مهم دیگر در تعیین قیمت، نوع پمپ است. به ترتیب از ارزان‌ترین به گران‌ترین پمپ دنده‌ای، کارتریجی و پمپ هیدرولیک پیستونی می‌باشند.
• شرکت سازنده: شرکت های سازنده معتبر اروپایی، آمریکایی و ژاپنی مثل Rexroth , Roquet , YUKEN, PARKER , … به دلیل استفاده از متریال با طول عمر بالاتر، معمولا قیمت های بیشتری را نسبت به برندهایی مثل zbf یا آرافن دارند.

نکاتی برای بعد از خرید پمپ هیدرولیک

همانطور که در قبل گفتیم، پمپ هیدرولیک به عنوان قلب یک سیستم هیدرولیک است که در صورت وجود مشکل برای آن، کل سیستم از کار میوفتد. علاوه بر این قیمت بالای این قطعه، ایجاب میکند که نهایت مراقبت را از آن داشته باشیم.

برای مراقبت و نگهداری از پمپ هیدرولیک به نکات زیر توجه کنید:

1. تمیز نگه داشتن روغن: با استفاده از فیلتر هیدرولیک مناسب با پمپ خود، همیشه روغن را تمیز نگه دارید. چرا که کثیف و گرد و غبار باعث فرسایش و از بین رفتن سیل کیت پمپ هیدرولیک شما می‌شود.
2. کنترل حداکثر فشار: هر پمپ توانایی تحمل فشار مشخصی را دارد. با یک شیر فشارشکن همیشه فشار سیستم را در محدوده مجاز کنترل کنید.
3. کنترل دمای روغن: تغییر دمای روغن باعث تغییر ویسکوزیته (چسبندگی) آن شده که باعث خرابی بسیار سریع پمپ می‌شود. به وسیله هیتر و خنک کن هیدرولیک، دمای روغن را در محدوده مجاز کنترل کنید.
4. توجه به دور مجاز: معمولا مقدار حداقل و حداکثر دوران یک پمپ هیدرولیک توسط کارخانه سازنده اعلام می‌گردد (مثلا بین 900 تا 3000 دور). اجازه ندهید دور الکتروموتور بیشتر از دور مجاز پمپ باشد.
5. آنالیز روغن: هر روغن هیدرولیک یک عمر مفیدی دارد که در صورت اتمام آن خاصیت های اصلی خودش را از دست می‌دهد. بنابراین با آنالیز دوره ای روغن توسط آزمایشگاه های معتبر، می‌توانید روغن هیدرولیک سیستم خود را به موقع تعویض کنید.