روتاری جوینت چیست ؟ بررسی وظیفه و قیمت انواع آن

روتاری جوینت یک قطعه مکانیکی برای اتصال یک محفظه در حال چرخش به یک محفظه ثابت می‌باشد که از میان آن‌ها یک سیال در حال عبور است.

نحوه عملکرد روتاری جوینت به این صورت است که فرض کنید سیال روغن را می خواهید از یک مخزن ساکن به یک مخزن چرخان انتقال بدهید، طبیعتا نمی توانید به وسیله ی اتصالات و لوله یا شیلنگ های ساده اینکار را انجام دهید چرا که چرخش این محفظه باعث باز شدن اتصالات و شکستن لوله ها می شود.

در این مورد می بایست از یک روتاری جوینت استفاده کنید که در واقع با چرخش به صورت هرز این انتقال را به راحتی انجام می دهد.

برا درک بهتر از عملکرد روتاری جوینت ویدیو زیر را مشاهده کنید:

مشخصات فنی یک روتاری جوینت

روتاری جوینت ها دارای مشخصات فنی مختلفی هستند که برای شناخت بیشتر باید آن ها را بشناسید:

• جنس بدنه: روتاری جوینت ها به دلیل وجود سیالات مختلف با رفتارهای مختلف، در متریال های مختلفی نیز تولید شده اند. مثل برنجی، فولادی، آلومنیومی و … .
• سایز رزوه: سایز در تمام قطعات صنعتی یک پارامتر مهم است. در روتاری جوینت نیز بیانگر مقدار حجم عبور یک سیال است. هر چه سایز بزرگتر باشد، حجم بیشتری از آن عبور می‌کند.
• جهت چرخش: هر روتاری جوینت توانایی گردش در یک جهت چپگرد یا راستگرد را دارد.
• حداکثر و حداقل دمای کاری: به محدوده‌ی دمایی گفته می‌شود که یک هرزگرد می‌تواند در آن دما به فعالیت خود بدون آسیب ادامه دهد.
• حداکثر و حداقل فشار کاری: به محدوده‌ی فشاری گفته می‌شود که یک هرزگرد می‌تواند در آن دما به فعالیت خود بدون آسیب ادامه دهد.
• حداکثر مقدار دور بر واحد دقیقه: هر روتاری جوینت توانایی چرخش مشخصی را بر واحد دقیقه دارد. مثلا یک روتاری می‌تواند نهایتا 3000 دور بر دقیقه بچرخد و روتاری جوینت دیگری ممکن است تا 15000 دور بر دقیقه چرخش داشته باشد.

نحوه انتخاب و خرید روتاری جوینت

برای انتخاب روتاری جوینت مناسب باید چند نکته را در نظر بگیرید که در ادامه به آن می‌پردازیم:

1. نوع سیال:
   مهمترین مساله برای انتخاب یک روتاری، کاربرد روتاری جوینت می باشد که بیانگر نوع سیالی است که می خواهید جابه‌جا کنید. در واقع با تغییر نوع سیال، جنس بدنه روتاری جوینت نیز تغییر می کند. بنابراین یکی از فاکتور های تعیین قیمت نوع سیال و جنس بدنه این روتاری ها می باشد. مثلا برای سیستم های پنوماتیک که سیال باد دارند می بایست از جنس بدنه آلومنیوم استفاده کرد در حالیکه برای روغن داغ می بایست از جنس بدنه چدنی استفاده کنید.
2. فشار و دمای کاری:
   بعد از انتخاب نوع سیال می بایست از ماکسیمم فشار و دمای سیال خود اطلاع داشته باشید چرا که هرکدام از مدل های این روتاری ها آستانه تحمل فشار و آستانه تحمل دمای متفاوتی را دارند . مثلا در مدل های سری 3000 تا 50 بار فشار می توانید برای سیال آب داشته باشید اما در مدل 4000 تا 17 بار بیشتر نمی توانید به آن وارد کنید. پس فشار و دمای کاری انواع روتاری جوینت را با توجه به نیاز خود بررسی کنید.
3. جهت چرخش
   عامل سوم نیز محاسبه میزان چرخش محفظه خود در دقیقه می باشد. هر کدام از روتاری ها توان مشخص و محدودی را برای دوران دارند که اگر از آن بیشتر نیرو به آن وارد کنیم باعث ایجاد گشتاور شده و متعلقات روتاری جوینت از هم گسیخته می شوند. دور روتاری را متناسب با دور دستگاه خود بررسی کنید.
4. سایز رزوه و بدنه
   همانطور که قبلا اشاره کردیم انتخاب سایز در هر قطعه صنعتی یک امر مهم است. چرا که با بزرگ یا کوچک شدن سایز، مقدار سیالی که می‌تواند از روتاری جوینت عبور کند نیز کم یا زیاد می‌شود. بنابراین سایز را متناسب با مقدار نیاز خود انتخاب کنید.

اجزای داخلی روتاری جوینت

• بدنه اصلی
• بلبرینگ
• سیل کیت ذغالی
• سیل کیت چرخشی
• فنر
• شفت
• میله نگهدارنده

در عکس زیر می‌توانید قطعات نام برده شده در بالا را مشاهده کنید.

انواع روتاری جوینت

• روتاری جوینت پنوماتیک

روتاری جوینت باد برای انتفال هوا به محیط های در حال چرخش استفاده می شود که سری 2000 شرکت Rototech مخصوص همین امر است. این روتاری ها توان تحمل 10 بار فشار و 80 درجه سانتیگراد دما را دارند و تا 1500 دور بر دقیقه می توانند دوران داشته باشند. همینطور بر اساس نیاز حجم باد دستگاه از سایز 1/8 اینچ تا 1/2 1 اینچ موجود می باشند. همچنین از این مدل در صنایع وکیوم نیز می توان استفاده کرد بر روی محفظه های وکیوم نیز کار می کند.

دانلود کاتالوگ سری 2000 (مخصوص باد) – pdf

• روتاری جوینت آب

روتاری جوینت آب برای جا به جایی آب به محیط های در حال چرخش استفاده می کنند. معمولا این روتاری ها توان چرخش تا 3500 دور بر دقیقه و تحمل فشار حدود 50 بار را دارند. سایز بندی این مدل نیز بر اساس حجم مورد نیاز دستگاه و نوع رزوه ها می تواند از 1/4 اینچ تا 2 اینچ متغیر باشد. روتاری های سری 3000 شرکت ترکیه ای Rototech یکی از بهترین و با کیفیت ترین گزینه ها برای روتاری جوینت آب می باشد.

دانلود کاتالوگ سری 3000 (مخصوص آب، باد، روغن) – pdf

• روتاری جوینت بخار

روتاری جوینت بخار نیز یکی از مهمتری قطعه های مخصوص سیال بخار است که قادر به تحمل دمای بالا می باشد و برای ساخت آن نیاز به استفاده از متریال مقاوم است. شرکت Rototech در سری های 4000 و 4000HO این مقاومت را به حد اعلا رسانده به طوری که در سری 4000HO روغن میتواند تا 280 درجه سانتیگراد داغ باشد و تا 7 بار فشار داشته باشد و در سری 4000 نیز که مخصوص بخار است تا 180 درجه سانتیگراد و 17 بار فشار را تحمل می کنند

دانلود کاتالوگ سری 4000HO (مخصوص روغن داغ و بخار) – pdf

• روتاری جوینت روغن

برای سیال روغن نیز می بایست از روتاری جوینت روغن با بدنه چدنی در طراحی استفاده نمود تا کمترین هدر رفت فشار و انرژی را داشته باشیم. برای این کار می توان از سری 4000 برند Rototech استفاده کرد. البته سری 3000 نیز برای استفاده روغن مناسب می باشد اما در بحث جلوگیری از هدر رفت انرژی بدون شک انتخاب اول سری 4000 است.
حال در مواقعی که روغن دارای دمای بالا بر اثر اصطکاک یا چرخش زیاد و یا نیاز سیستم باشد می بایست از مدل 4000HO که تحمل دمای بالا تا 280 درجه سانتیگراد را دارد استفاده نمود.

دانلود کاتالوگ سری 4000 (مخصوص روغن) – pdf

اهمیت جهت حرکت در روتاری ها

جهت حرکت این روتاری ها در دو مدل می باشد. در واقع اگر رزوه های این مدل ها به صورت معمولی و یا صاف بود با چند دور چرخیدن از جای خود رفته رفته شل می شدند و نشتی سیال اتفاق می افتاد. یا اصلا اینکه بعد از چند دور چرخش به طور کلی از رزوه خود باز می شدند. اما با جهت دار بودن این رزوه ها به دو صورت چپ گرد یا راستگرد دیگر این اتفاق نمی افتد.

آیا این روتاری ها قابل تعمیر می باشند؟

علت خرابی این قطعه به مربوط به چند قطعه داخلی آن ها می باشد که به دلیل ماهیت ساختشان در طولانی مدت نیاز به تعمیر دارند:

1. زغال ها: به مرور زمان در اثر چرخش روتاری جوینت، زغال هایی که در آن وجود دارد دچار فرسایش و از بین رفتن می شوند و دیگر عمل آب بندی را به صورت صحیح انجام نمی دهند. بنابراین ضعیف ترین قسمت این قطعه به حساب می آیند که به نسبت کارکرد دستگاه شما هر 6 الی 10 ماه نیاز به تعویض دارند.
2. بلبرینگ: دقیقا مانند زغال ها یک قطعه مصرفی است که در طی چرخش و سایش ساچمه ها بر روی فلز، ضخامت ساچمه ها کمتر شده و به محلی برای فرار و نشت سیال عبوری از روتاری جوینت تبدیل می شود. البته با گریس کاری منظم از طریق پورت های مخصوص گریس می توانید تا حد زیادی به عمر این ساچمه و بلبرینگ اضافه کنید. در عکس زیر محل دقیق گریس کاری را مشاهده می کنید :

معرفی چند برند معتبر روتاری جوینت

• Rototech
• Rotaseal
• Deublin
• Turian