جک پنوماتیک چیست؟

جک پنوماتیک که به نام جک بادی هم شناخته می‌شود یک قطعه مکانیکی است که از قدرت هوای فشرده شده استفاده می‌کند تا یک نیروی خطی یا چرخشی را تولید کند. به کمک جک پنوماتیک می‌توان فرآیند تولید را با قدرت و سرعت بالاتر انجام داد. در این قسمت به توضیح هرچه که نیاز است درباره جک‌های پنوماتیک بدانید می‌پردازیم.

انواع جک پنوماتیک

جک‌های پنوماتیک به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. از جمله انواع جک پنوماتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. چهارمیل: جک پنوماتیک چهارمیل به دلیل وجود چهارمیله‌ی نگهدارنده در اطراف آن به این اسم معروف است. پر مصرف ترین نوع جک در سیستم‌های پنوماتیک نیز همین مدل می‌باشد.

   

2. کامپکت: جک پنوماتیک کامپکت به دلیل ابعاد کوچک و وزن سبک (فشرده شده)، برای فضاهای محدود بسیار مناسب هست. آن‌ها معمولاً در دستگاه‌های خودکار و ماشین‌آلات کوچک استفاده می‌شوند.

   

3. قلمی: جک پنوماتیک قلمی همانطور که از اسم آن پیداست ظاهری استوانه‌ای شکل دارد و برای فضاهای کوچک استفاده می‌شوند. جنس بدنه آن‌ها معمولا استیل یا آلومنیوم است.

   

   جک پنوماتیک قلمی

4. پروفیلی یا DNC: جک پنوماتیک پروفیلی به دلیل استفاده از پروفیل‌ و سیل کیت های با کیفیت، با دوام‌ترین مدل از جک‌ها است. اولین شرکت تولید کننده آن FESTO آلمانی با شناسه DNC بوده که به همین دلیل آن را به نام DNC نیز می‌شناسند.

   

اجرای داخلی جک پنوماتیک

مدل‌های مختلف جک پنوماتیک دارای اجزای داخلی متفاوتی می‌باشند اما برخی از این اجزا در تمام مدل‌ها یکسان هستند که در ادامه نام می‌بریم:

• سیلندر
• پیستون
• شفت
• سیل‌کیت
• پورت باد
• پیچ
• مهره شفت
• لوازم آب بندی

معرفی 2 پارامتر مهم در جک‌های پنوماتیک

مهم‌ترین پارامترهای یک جک پنوماتیک که باید بشناسید به ترتیب قطر داخل سیلندر و کورس حرکتی می‌باشد. در ادامه به توضیح اهمیت این دو می‌پردازیم.

1- قطر داخلی سیلندر

تعیین کننده اصلی نیروی جک پنوماتیک است. هرچه این قطر بزرگتر باشد، سطح مقطع جک نیز بزرگتر می‌شود و در نتیجه قدرت جک نیز بالاتر می‌رود. توجه کنید که این یک اصل کلی در تمام مدل‌های جک پنوماتیک اعم از خطی یا چرخشی است.

2- کورس

کورس به طول حرکتی که جک می‌تواند انجام دهد، اشاره دارد. این پارامتر نیز در انتخاب جک پنوماتیک بسیار مهم است. بسته به نوع کاربرد، ممکن است نیاز به کورس‌های مختلفی داشته باشید. توجه کنید که طول کورس هیچ ارتباطی با قدرت جک ندارد.

نحوه سایز بندی جک‌های پنوماتیک

سایز بندی جک‌های پنوماتیک بر اساس قطر داخلی سیلندر و طول کورس انجام می‌شود. معمولا بر روی لیبل تمام جک‌های پنوماتیک 2 عدد را در کنار هم مشاهده می‌کنید. این 2 عدد یا به صورت ضرب شده در هم نوشته یا با خط فاصله از هم جدا شده‌اند:

“در تمام حالت‌ها عدد اول بیانگر قطر داخلی سیلندر و عدد دوم کورس حرکتی در واحد میلی‌متر است”

مشخصه‌های فنی یک جک پنوماتیک:

در پاراگراف های قبلی به معرفی 2 پارامتر مهم قطر و کورس حرکتی اشاره کردیم، اما مشخصه‌های فنی و مهم دیگری وجود دارند که در شناخت و خرید جک‌های پنوماتیک تاثیرگذار هستند:

• فشار کاری: هر جک پنوماتیک توانایی تحمل فشار باد مشخصی را دارد. این فشار معمولا در واحد بار تعیین می‌شود و اگر بیش از حد تحمل به آن فشار وارد کنیم، آسیب جدی به جک وارد می‌شود.
• دمای کاری: دما نیز یک پارامتر مهم است. در حالت استاندارد جک‌های پنوماتیک توانایی تحمل 80 درجه سانتیگراد را دارند اما برخی از جک ها با استفاده از سیل کیت های مقاوم می‌توانند تا 200 درجه را تحمل کنند.
• سیکل کاری: به تعداد دفعاتی که یک جک پنوماتیک، در 1 ثانیه می‌تواند باز یا بسته شود گفته می‌شود. هر برندی محدودیت خاصی در سیکل کاری خود دارد که باید از کاتالوگ سازنده آن را بخوانید.
• قطر شفت: یک اندازه استاندارد است که معمولا بر اساس قطر سیلندر تعیین می‌شود. هرچه قطر سیلندر بزرگتر باشد، قطر شفت نیز بزرگتر است. شفت های بزرگتر تحمل تنش های بیشتری را دارند.
• نوع سیل کیت: سیل کیت به مجموعه‌ی لوازم داخلی جک پنوماتیک گفته می‌شود که معمولا شامل: اورینگ، پکینگ یا ایکس رینگ، گردگیر و … می‌شود. امروزه در مدل‌های مختلف از جک پنوماتیک، سیل کیت های مختلفی به کار می‌رود که کیفیت های مختلفی دارند.
• مگنت: اگر نیاز به نصب سنسور مغناطیسی برای اتوماتیک کردن حرکت جک حود را دارید، باید از جک پنوماتیک مگنت دار استفاده کنید. چرا که برای کارکرد سنسورها نیاز به ایجاد میدان مغناطیسی توسط یک آهنربا است.
• ترمز: در برخی از سیستم‌ها مثل پرس پنوماتیک که در آن قالب استفاده شده است، در انتهای حرکت جک نباید کوبش داشته باشیم چرا که باعث خرابی قالب یا قطعه کار می‌شود. بعضی از جک ها دارای 2 پیچ تنظیم در ابتدا و انتها هستند که با تنظیم آن‌ها می‌توانید شدت ترمزگیری را معین کنید.
• ابعاد: آخرین مشخصه ابعاد جک پنوماتیک است. برای بررسی ابعاد باید کاتالوگ سازنده جک را مشاهده کنید تا اطلاعاتی مانند ارتفاع کلی در حالت بسته یا باز شدن، طول و عرض و … را متوجه شوید.

راهنمای خرید جک پنوماتیک

به نقل از سایت tameson.com برای انتخاب جک پنوماتیک:

How to choose a pneumatic cylinder

Choosing a pneumatic cylinder requires clearly defining the system’s performance specifications, such as load capacity, stroke length, operating speed, and maximum operating pressure and temperature.

پس هنگام خرید جک پنوماتیک، نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1. بررسی نیروی مورد نیاز: در مرحله اول مشخص کنید چه مقدار قدرت نیاز دارید تا بتوانید قطر سیلندر خود را انتخاب کنید. هرچه قدرت بیشتری بخواهید باید از قطرهای بزرگتری استفاده کنید. در انتها از جدول زیر قطر مورد نیاز خود را انتخاب کنید:
   

   قطر سیلندر (میلی متر)	قدرت (kg-force) در 6 بار	نوع جک
   16	12	قلمی، کامپکت
   20	18.8	قلمی، کامپکت
   25	29.4	قلمی، کامپکت
   32	48.2	قلمی، کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   40	75.3	قلمی، کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   50	117.7	کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   63	186.9	کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   80	301.2	کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   100	471	کامپکت، چهارمیل، پروفیلی
   125	735.6	چهارمیل، پروفیلی
   160	1205	چهارمیل، پروفیلی
   200	1884	چهارمیل
   250	2943	چهارمیل

2.  برسی کورس مورد نیاز: کورس حرکتی را باید از میان اعداد استاندارد تعریف شده برای هر نوع جک انتخاب کنید. این اعداد استاندارد به ترتیب عبارتند از (میلی‌متر):
   10 – 15 – 20- 25 – 50 – 80 – 100 – 125 – 150 – 200 – 250 – 300 – 350 – 400 – 500 – 600 – 700 – 800 – 900 – 1000
3. انتخاب نوع جک: حال که 2 عدد بالا را به دست آوردید باید از 4 مدلی که در بالا نام بردیم یکی را انتخاب کنید.
4.  بررسی مشخصه‌های فنی: بعد از مشخص شدن نوع جک نوبت به بررسی مشخصه‌های فنی از کاتالوگ می‌شود که بالاتر آن‌ها را نام بردیم. طبق نیاز خود پارامترهایی مثل فشار یا دمای کاری را از یکی از کاتالوگ های زیر بررسی کنید:
   

   نوع جک	لینک دانلود
   چهارمیل	دانلود / Download
   کامپکت	دانلود / Download
   قلمی	دانلود / Download
   پروفیلی	دانلود / Download

5. مگنتی یا ساده: مشخص کنید که می‌خواهید سنسور داشته باشید یا خیر. در صورت نیاز به سنسور توجه کنید که مدل مگنتی را خریداری کنید.
6. انتخاب برند: خرید جک پنوماتیک را از یک برند معتبر انجام دهید چرا که به شما این آرامش خیال را بدهد که در آینده به مشکل نمی‌خورید. پیشنهاد ما استفاده از یک برند دارای گارانتی و خدمات پس از فروش است. در ادامه به برخی از برندها اشاره کرده‌ایم.

معرفی برندهای معتبر سازنده جک پنوماتیک

در بازار جک‌های پنوماتیک، برندهای مختلفی وجود دارند که هر کدام محصولات با کیفیتی ارائه می‌دهند. از جمله برندهای معتبر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. Festo: این برند آلمانی به عنوان یکی از پیشروان در زمینه تولید جک‌های پنوماتیک شناخته می‌شود و محصولات با کیفیتی ارائه می‌دهد.

2. SMC: این برند ژاپنی نیز در زمینه تولید جک‌های پنوماتیک و تجهیزات اتوماسیون صنعتی فعالیت می‌کند و محصولات آن به دلیل کیفیت بالا و کارایی عالی معروف هستند.

3. Parker: این برند آمریکایی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تجهیزات هیدرولیک و پنوماتیک در جهان است و محصولات آن در صنایع مختلف استفاده می‌شود.

4. HPC: تنها برندی که در ایران گارانتی رسمی 8 ماهه برای تمام جک‌های پنوماتیک ارائه می‌دهد می‌باشد که در سایت هیدروپرشین نیز همین برند به فروش می‌رسد. از دیگر مزایای این برند می‌توان به فراوانی قطعات یدکی اشاره کرد.

برای بررسی برندهای بیشتر به صفحه بهترین برندهای قطعات پنوماتیک مراجعه کنید.

نکاتی برای بعد از خرید

پس از خرید جک پنوماتیک، نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1. نصب صحیح: حتماً جک را طبق دستورالعمل‌های تولیدکننده نصب کنید تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.

2. نگهداری و تعمیرات: برای افزایش عمر جک، به نگهداری و تعمیرات آن توجه کنید. بررسی دوره‌ای و تمیز کردن جک می‌تواند به جلوگیری از خرابی‌های احتمالی کمک کند.

3. آموزش نگهداری از جک پنوماتیک: اگر خودتان قصد استفاده از جک را دارید، حتماً آموزش‌های لازم را مشاهده کنید و از تجربه دیگران بهره‌مند شوید.

   

آموزش نصب جک پنوماتیک

نصب جک پنوماتیک نیاز به دقت و توجه دارد. مراحل نصب به طور کلی شامل موارد زیر است:

1. آماده‌سازی محل نصب: محل نصب جک باید به گونه‌ای باشد که فضای کافی برای حرکت جک وجود داشته باشد.

2. نصب جک: جک را با استفاده از پیچ و مهره‌های مناسب به محل نصب متصل کنید.

3. اتصال به منبع هوا: جک باید به منبع هوای فشرده متصل شود. اطمینان حاصل کنید که اتصالات به درستی انجام شده و هیچ نشتی وجود ندارد.

4. آزمایش عملکرد: پس از نصب، جک را آزمایش کنید تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.

طبیعتا مدل‎های مختلف راهکارهای مختلفی برای نصب دارند که می‌توانید تمام آن‌ها را در صفحه آموزش نصب جک پنوماتیک مشاهده کنید.

تعمیر جک پنوماتیک

در صورت بروز مشکل در جک پنوماتیک، تعمیر آن نیاز به تخصص دارد. برخی از مشکلات رایج به دلیل عدم استفاده از واحد مراقبت پنوماتیک شامل نشتی هوا، عدم حرکت جک و کاهش قدرت جک است. در این موارد، بهتر است به صفحه تعمیر جک پنوماتیک مراجعه کنید یا از تکنسین‌های متخصص کمک بگیرید تا مشکل را شناسایی و برطرف کنند.

البته پیشنهاد ما خواندن مقاله نگهداری از جک پنوماتیک است تا بتوانید خرابی های سیستم را به حداقل برسانید.

نتیجه‌گیری

جک پنوماتیک یکی از ابزارهای حیاتی در صنایع مختلف است که با توجه به انواع و ویژگی‌های آن، می‌توان از آن در کاربردهای متنوعی استفاده کرد. با توجه به پارامترهای مهم مانند قطر داخلی سیلندر و کورس، می‌توان جک مناسب را انتخاب کرد. همچنین، توجه به نکات خرید، نصب و نگهداری می‌تواند به افزایش عمر و کارایی جک کمک کند. با انتخاب برندهای معتبر و انجام تعمیرات به موقع، می‌توان از عملکرد بهینه جک‌های پنوماتیک بهره‌مند شد.